Astronomy Picture of the Day

Ontdek het heelal! (or: ) Elke dag wordt een andere afbeelding of foto van ons fascinerende heelal onder de aandacht gebracht met een bijbehorende korte uitleg geschreven door een sterrenkundige.

2 April 2005

Cyg X-1: Kunnen Zwarte Gaten in het Donker Ontstaan?
Credit: I. F. Mirabel and I. Rodrigues (IAFE, SAp/CEA)

Uitleg: Men denkt dat het ontstaan van een zwart gat uit de ineenstortende kern van een massieve ster wordt aangekondigd door een spectaculaire supernova explosie. Zo'n extreem energetische ineenstorting is ook een leidende verklaring voor de mysterieuze cosmische gammaflitsen. Maar onderzoekers opperen nu dat het beroemdste zwarte gat in onze Melkweg, Cygnus X-1, geboren werd toen een massieve ster ineenklapte -- zónder dat daarmee een supernova explosie mee gepaart ging. Hun dynamische bewijs is samengevat in deze kleurenplaat van een prachtig gebied in het sterrenbeeld Cygnus (de Zwaan), welke Cyg X-1 laat zien en een cluster van massieve sterren (gele cirkels) die bekend staat als Cygnus OB3. Pijlen geven de gemeten richting en snelheid van Cyg X-1 en de gemiddelde richting en snelheid van de massieve sterren in Cyg OB3 weer. De vergelijkbare bewegingen geven aan dat voorloper-ster van Cyg X-1 zelf een lid van de cluster was en dat zijn pad niet in het minst veranderde toen hij een zwart gat werd. Als Cyg X-1 daarentegen geboren werd in een geweldadige supernova, dan zou het naar alle waarschijnlijkheid een stevige duw ontvangen hebben waardoor zijn richting en/of snelheid veranderd zou zijn. Als Cyg X-1 dan geen supernova was, zou de vorming van het zwarte gat dan een (optisch) donkere gammaflits in De Melkweg hebben geproduceerd?