Astronomy Picture of the Day

Ontdek het heelal! (of: ) Elke dag wordt een andere afbeelding of foto van ons fascinerende heelal onder de aandacht gebracht met een bijbehorende korte uitleg geschreven door een sterrenkundige.

10 September 2005

Overlevende van een Supernova
Credit: Justyn R. Maund (IoA/Univ. Cambridge) et al., ESA
Afbeelding linksboven: Isaac Newton Telescoop, Afbeelding middenonder: Hubble/WFPC2, Afbeelding rechtsboven: Hubble/ACS

Uitleg: Begin bij de afbeelding van het volledige, elegante spiraalstelsel M 81 (linksboven), volg dan de uitvergrotingen (eerst middenonder, dan rechtsboven) om in te zoomen op een ware survivor. Zichtbaar in het midden van het beeldveld rechtsboven bevindt zich een ster die geïdentificeerd is als de overlevende van een kosmische ramp: de supernova-explosie van zijn begeleidende ster. Het eerste licht van die kosmische ontploffing, gecatalogiseerd als supernova SN 1993J en waarschijnlijk het gevolg van het inéénstorten van de kern van een ster die oorspronkelijk meer dan 10 maal zo zwaar woog als de Zon, bereikte ons 12 jaar geleden. Hoewel de supernova zelf niet meer te zien is, kunnen lichtecho's, licht dat weerkaatst wordt door stof in de omgeving, nog steeds worden waargenomen nabij de begeidende ster — de enig bekende overlevende van een supernova in een dubbelstersysteem. Sterrenkundigen menen dat eigenaardigheden die zijn opgemerkt in de spectra van deze supernova verklaard kunnen worden door een aanzienlijke overdracht van materie naar de overlevende begeleidende ster tijdens de laatste paar honderd jaar vóór de sterontploffing. Na supernova SN 1987A in de Grote Magelhaanse Wolk was SN 1993J in het nabije M 81 de helderste supernova die in moderne tijden werd waargenomen.