Astronomy Picture of the Day

Ontdek het heelal! (of: ) Elke dag wordt een andere afbeelding of foto van ons fascinerende heelal onder de aandacht gebracht met een bijbehorende korte uitleg geschreven door een sterrenkundige.

24 Augustus 2006

De Materie in de Bullet Cluster
Composiet Credit: Röntgen: NASA / CXC / CfA / M. Markevitch et al.;
Zwaartekrachtslenskaart: NASA/STScI; ESO WFI; Magellan / Univ. of Arizona / D. Clowe et al.;
Zichtbaar licht: NASA/STScI; Magellan / Univ. of Arizona / D. Clowe et al.

Uitleg: In de bovenstaande composietafbeelding is de materie in 1E 0657-56, een cluster van melkwegstelsels die ook bekend staat onder de koosnaam "de kogelcluster" (bullet cluster), te zien. Op een afstand van slechts 3,4 miljard lichtjaar zijn de individuele melkwegstelsels, die tesamen de kogelcluster vormen, herkenbaar in de afbeelding in zichtbaar licht, maar de som van hun massas is veel kleiner dan de massa van de twee wolken van heet, röntgenstraling uitzendend gas (weergegeven in rood). De verdeling van donkere materie in de cluster, die nog veel meer massa representeert dan de zichtbare melkwegstelsels en röntgengas tesamen, is weergegeven in blauw. Hoewel onzichtbaar voor telescopen op welke golflengte dan ook, werd de donkere materie in kaart gebracht door middel van waarnemingen van de mate waarin melkwegstelsels in de achtergrond vervormd worden als gevolg van de zwaartekrachtslenswerking van de (donkere plus zichtbare) materie in de cluster. In een schoolvoorbeeld van een schokgolf, werd de kogelvormige wolk van gas, rechts, verwrongen tijdens de gigantische botsing van twee clusters van melkwegstelsels, die de grotere kogelcluster zelf tot gevolg had. Maar de aanwezige donkere materie wisselwerkt niet met het gas in de cluster, behalve dan via haar zwaartekracht (en is dus na de botsing een eind doorgeschoten ten opzichte van het gas). De duidelijke scheiding van donkere materie en gaswolken wordt beschouwd als het eerste directe bewijs dat donkere materie daadwerkelijk bestaat.