Astronomy Picture of the Day   [NL]

Ontdek het heelal! (of: [NL])   Elke dag wordt een andere afbeelding of foto van ons fascinerende heelal onder de aandacht gebracht met een bijbehorende korte uitleg geschreven door een sterrenkundige.

23 Augustus 2008
Zie Uitleg. Door op de afbeelding te klikken laadt u de versie met de hoogst beschikbare resolutie.

De Materie in de Kogelcluster
Composiet credit: Röntgen: NASA / CXC / CfA / M. Markevitch et al.;
Zwaartekrachtslenskaart: NASA/STScI; ESO WFI; Magellan / Univ. van Arizona / D. Clowe et al.;
Zichtbaar licht: NASA/STScI; Magellan / Univ. van Arizona / D. Clowe et al.

Uitleg: In de bovenstaande composietafbeelding is de materie in 1E 0657-56, een cluster van melkwegstelsels die ook bekend staat onder de koosnaam "de kogelcluster" (bullet cluster), te zien. Op een afstand van slechts 3,4 miljard lichtjaar zijn de individuele melkwegstelsels, die tesamen de kogelcluster vormen, herkenbaar in de afbeelding in zichtbaar licht, maar de som van hun massa's is veel kleiner dan de massa van de twee wolken van heet, röntgenstraling uitzendend gas (weergegeven in rood). De verdeling van donkere materie in de cluster, die nog veel meer massa representeert dan de zichtbare melkwegstelsels en röntgengas tesamen, is weergegeven in blauw. Hoewel onzichtbaar voor telescopen op welke golflengte dan ook, werd de donkere materie in kaart gebracht door middel van waarnemingen van de mate waarin melkwegstelsels in de achtergrond vervormd worden als gevolg van de zwaartekrachtslenswerking van de (donkere plus zichtbare) materie in de cluster. In een schoolvoorbeeld van een schokgolf, werd de kogelvormige wolk van gas, rechts, verwrongen tijdens de gigantische botsing van twee clusters van melkwegstelsels, die de grotere kogelcluster zelf tot gevolg had. Maar de aanwezige donkere materie wisselwerkt niet met het gas in de cluster, behalve dan via haar zwaartekracht (en is dus na de botsing een eind doorgeschoten ten opzichte van het gas). De duidelijke scheiding van donkere materie en gaswolken wordt beschouwd als het eerste directe bewijs dat donkere materie daadwerkelijk bestaat.

Morgen: grandiose spiraal

<  | Archief [NL] (of: [EN]) | Index | Zoek | Kalender | RSS | Sterrenkundige termen [NL] | Onderwijs | Meer over APOD [NL] | Forum |  >

Auteurs & redacteuren: Robert Nemiroff (MTU) & Jerry Bonnell (UMCP)
Nederlandse vertaling: Rolf A. Jansen (ASU)
NASA Official: Phillip Newman. Specific rights apply.
NASA Web Privacy Policy and Important Notices [EN]
A service of: ASD at NASA / GSFC
& Michigan Tech. U.

visitors since 2015-08-26T02:00:00