Astronomy Picture of the Day   [NL]

Ontdek het heelal! (of: [NL])   Elke dag wordt een andere afbeelding of foto van ons fascinerende heelal onder de aandacht gebracht met een bijbehorende korte uitleg geschreven door een sterrenkundige.

4 Juli 2013
Zie Uitleg. Door op de afbeelding te klikken laadt u de versie met de hoogst beschikbare resolutie.

M 82: Geboortegolfstelsel met een Superwind
Credit & Copyright: Ken Crawford (Rancho Del Sol Obs.)

Uitleg: M 82, oftewel het Sigaarstelsel — vanwege zijn langwerpige uiterlijk in zichtbaar licht —, is een geboortegolfstelsel met een "superwind". Die enorme uitstoot van materie is het gevolg van het grote aantal supernovae en de krachtige sterwinden van vele afzonderlijke massieve sterren die met de sterk verhoogde stervormingsactiviteit in M 82 samengaan. Bewijs voor deze superwind, die vanuit de centrale gebieden van dit onregelmatige melkwegstelsel blaast, wordt duidelijk geleverd door dit scherpe, met een telescoop geschoten kiekje. De composietafbeelding benadrukt emissie van lange filamenten van atomair waterstofgas in rode tinten. Een deel van het gas in die superwind zal, verrijkt met zwaardere elementen die werden gesmeed in de kernen en bij de explosie van massieve sterren, uiteindelijk ontsnappen naar de intergalactische ruimte. De diepe smalbandfilteropname die bijdraagt aan deze afbeelding onthulde ondermeer een zwakke structuur die wel "het petje" (cap) wordt genoemd. Dit petje, dat linksboven op ruim 35.000 lichtjaar boven het stelsel hangt, lijkt uit materie uit de galactische halo van M 82 te bestaan. Die materie werd geïonizeerd door de met de superwind gepaard gaande schok, of door de intense ultraviolete straling van de jonge, massieve sterren in de kern van het Sigaarstelsel. De golf van stervorming in M 82, die op gang werd gebracht door een nauwe passage langs het nabije grotere spiraalstelsel M 81, zal waarschijnlijk nog circa 100 miljoen jaar aanhouden. M 82 bevindt zich op zo'n 12 miljoen lichtjaar afstand nabij de noordgrens van het sterrenbeeld Ursa Maior (Grote Beer).

Morgen: pixels in de ruimte

◀  | Archief [NL] (of: [EN]) | Index | Zoek | Kalender | RSS | Sterrenkundige termen [NL] | Onderwijs | Meer over APOD [NL] | Forum |  ▶

Auteurs & redacteuren: Robert Nemiroff (MTU) & Jerry Bonnell (UMCP)
Nederlandse vertaling: Rolf A. Jansen (ASU)
NASA Official: Phillip Newman. Specific rights apply.
NASA Web Privacy Policy and Important Notices [EN]
A service of: ASD at NASA / GSFC
& Michigan Tech. U.

visitors since 2015-08-26T02:00:00