Ontdek het
heelal! (of: ) Elke
dag wordt een andere afbeelding of foto van ons fascinerende heelal onder de
aandacht gebracht
met een bijbehorende korte uitleg geschreven door een
sterrenkundige.
Uitleg: Waarom prikt deze cluster van melkwegstelsels een gat in de kosmische microgolf achtergrondstraling (in 't Engels afgekort als CMB)? Ten eerste werd de beroemde CMB gecreëerd door afkoelend gas in het vroege Heelal en vliegt sindsdien ongehinderd door het merendeel van het gas en stof in het Heelal. Hij is overal rondom ons. Grote clusters van melkwegstelsels hebben genoeg materie dat hun zwaartekracht zelfs heel heet gas gebonden houdt, gas dat heet genoeg is om microgolffotonen naar aanzienlijk hogere energieën te kaatsen, wat daardoor een gat veroorzaakt in kaarten van de microgolfachtergrond. Dit Sunyaev-Zel'dovich (SZ) effect wordt al tientallen jaren gebruikt om nieuwe informatie te vergaren over heet gas in melkwegstelselclusters, en zelfs om dergelijke clusters te ontdekken op een eenvoudige maar uniforme wijze. Weergegeven is de meest recente afbeelding van het SZ effect, waarin zowel ALMA waarnemingen om de CMB te meten als Hubble Ruimtetelescoop opnamen om de melkwegstelsels in de massieve cluster RX J1347.5-1145 in kaart te brengen werden gecombineerd. In kunstmatige blauwe tinten is de microgolfachtergrondstraling zichtbaar gemaakt, terwijl vrijwel elk gelig object een melkwegstelsel betreft. De vorm van het SZ gat duidt er op dat er zich niet alleen heet gas in deze cluster van melkwegstelsel bevindt, maar ook dat dit opmerkelijk ongelijkmatig is verdeeld.
Auteurs & redacteuren:
Robert Nemiroff
(MTU) &
Jerry Bonnell (UMCP)
Nederlandse vertaling:
Rolf A. Jansen
(ASU)
Specific rights apply.