19 September 2023
HH 211: Jets Vanuit Een Vormende Ster
Credit: NASA, ESA, CSA, Webb; Beeldbewerking: Tom Ray (DIAS Dublin)
Uitleg:
Creëren vormende
sterren altijd straalstromen (jets)?
Niemand weet het zeker.
Wanneer een gaswolk
onder
invloed van zijn eigen zwaartekracht samentrekt dan vormt het een
schijf die zó
snel rondtolt dat hij niet verder kan samentrekken tot een
protoster.
Theoretici
veronderstellen dat dit rondtollen kan worden afgeremd door jets loodrecht
op de schijf weg te schieten.
Deze speculatie lijkt te worden bevestigd in bekende
Herbig-Haro-objecten, jonge stellaire objecten waaruit men jets de ruimte
in kan zien schieten — en dat soms op spectaculaire wijze.
Afgebeeld is Herbig-Haro 211, een jonge ster die zich nog vormt en die
recent werd waargenomen door de James Webb ruimtetelescoop (JWST) in
infrarood licht en
in ragfijn detail.
Tezamen met de twee dunne bundels van deeltjes
zijn er rode schokgolven zichtbaar waar die
wegschietende bundels botsen op reeds aanwezig
interstellair gas.
De jets van HH 221
zullen waarschijnlijk van vorm veranderen naarmate ze helderder worden en weer
vervagen gedurende de komende 100.000 jaar, maar onderzoek omtrent de details
van het stervormingsproces duurt voort.