15 February 2024
NGC 253: een Stoffig Eilanduniversum
Credit & Copyright: Steve Crouch
Uitleg:
Het glanzende melkwegstelsel
NGC 253 is
één van de helderste spiraalstelsels aan de hemel — maar
ook één van de stoffigste.
Soms wordt het ook wel het Zilveren Dollar-stelsel genoemd, vanwege zijn
uiterlijk wanneer het wordt waargenomen door kleine telescopen, of gewoon het
Sculptorstelsel, vanwege zijn lokatie binnen de grenzen van het zuidelijke
sterrenbeeld Sculptor.
Dit stoffige eilanduniversum, dat voor het eerst werd opgeveegd in 1783 door
de wis- en sterrenkundige
Caroline Herschel, bevindt zich op een afstand van slechts 10 miljoen
lichtjaar.
Met een diameter van ongeveer 70.000 lichtjaar is NGC 253 het grootste
lid van de Sculptor
Groep van melkwegstelsels, de groep die het dichtst bij onze
Locale Groep van
melkwegstelsels staat.
Behalve de in een spiraalpatroon gedrapeerde stofbanden lijken er in
dit
kleurige melkwegstelselportret ook dunne sprieten van stof boven de
melkwegschijf vol jonge sterrenhopen en stervormingsgebieden
uit te rijzen.
De grote hoeveelheid stof en gas gaat gepaard met op hol geslagen stervorming,
waaraan NGC 253 zijn classificatie als
geboortegolfstelsel
dankt.
NGC 253 is tevens een sterke bron van hoogenergetische
röntgen- en
gammastraling, waarschijnlijk als gevolg van massieve zwarte gaten nabij
het centrum van dit melkwegstelsel.