Astronomy Picture of the Day

Ontdek het heelal! (of: ) Elke dag wordt een andere afbeelding of foto van ons fascinerende heelal onder de aandacht gebracht met een bijbehorende korte uitleg geschreven door een sterrenkundige.

14 April 2006

Rook van het Sigaarstelsel
Credit: C. Engelbracht (Steward Obs.), et al. JPL, Caltech, NASA

Uitleg: De populaire naam van het welbekende, in infrarood licht zeer heldere, geboortegolfstelsel M 82 beschrijft zijn suggestieve vorm op zichtbare golflengten — Het Sigaarstelsel. Ironisch genoeg dankt M 82 zijn fantastische uiterlijk in deze afbeelding van de Spitzer Ruimtetelescoop werkelijk aan kosmische "rook" — de infrarode emissie van uitgestrekte stof pluimen die door sterrenwinden uit de heldere, centrale stervormingsgebieden van M 82 werden geblazen. Deze kunstmatig gekleurde afbeelding benadrukt de emissie van één component van het stof: complexe koolwaterstof moleculen die men Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen oftewel PAKs noemt. Men kan PAKs ook in stervormingsgebieden her en der in ons eigen, veel kalmere, Melkwegstelsel zien, en op planeet Aarde als produkten van verbranding. De intense stervormingsactiviteit in M 82, die waarschijnlijk veroorzaakt is door interacties met het nabije melkwegstelsel M 81, lijkt enorme wolken van stof en PAKs het stelsel uit te blazen tot wel bijna 20.000 lichtjaar zowel boven als onder het galactische vlak. M 82 staat ongeveer 12 miljoen lichtjaar ver in de richting van het sterrenbeeld Ursa Maior (Grote Beer).