5 Februari 2022
Symbiotische Dubbelster R Acquarii
Credit: Röntgenstraling: NASA / CXC / SAO / R. Montez et al.; Zichtbaar licht: Opnamen – NASA / ESA / STScI,Beeldbewerking – Judy Schmidt (CC BY-NC-SA)
Uitleg:
De variabele ster
R Aquarii is in werkelijkheid een wisselwerkend dubbelstersysteem:
twee sterren die een nauwe symbiotische relatie lijken te hebben.
Het systeem bevindt zich in het midden van deze composiet van
opnamen vanuit de
ruimte in zichtbaar licht en röntgenstraling,
Op ongeveer 710 lichtjaar afstand bestaat het systeem uit een koele
rode reus en een hete
dichte witte dwerg die in banen rond hun gezamelijke massamiddelpunt draaien.
Gewapend met slechts een verrekijker kunt u de helderheid van R Aquarii
zien veranderen gedurende de loop van ongeveer een jaar.
Het zichtbare licht van dit dubbelstersysteem wordt gedomineerd door de rode
reus, welke zelf een lang-periodieke Mira-variabele ster is.
Maar materie in de uitgestrekte buitenlagen van de koele reuzenster wordt door
de zwaartekracht van de veel kleinere en veel dichtere witte dwerg naar zijn
oppervlak getrokken, wat uiteindelijk leidt tot
een thermonucleaire ontploffing waarbij materie de ruimte in wordt geslingerd.
Sterrenkundigen hebben dergelijke uitbarstingen de laatste decennia
waargenomen.
Aanwijzingen voor veel oudere uitbarstingen zijn in
deze spectaculare structuren zichtbaar (in rode en blauwe tinten), met
afmetingen van bijna een lichtjaar, zoals deze werden waargenomen door de
Hubble Ruimtetelescoop.
Opnamen gemaakt met behulp van het Chandra Röntgenobservatorium
(paarse tinten) tonen de röntgengloed van schokgolven die worden
gecreëerd waar een jet die vanuit de witte dwerg tevoorschijn schiet
omringend materiaal raakt.