3 Mei 2023
Centaurus A: Een Merkwaardig Sterrenstelsel
Credit & Copyright: Marco Lorenzi, Angus Lau & Tommy Tse; Tekst: Natalia Lewandowska (SUNY Oswego)
Uitleg:
Sterrenstelsels zijn fascinerend.
In sterrenstelsels
houdt aleen zwaartekracht de enorme verzamelingen sterren, stof, interstellair
gas, sterresten en donkere materie bij elkaar.
Hierboven is NGC 5128 weergegeven — beter bekend als
Centaurus A.
Op zo'n 12 miljoen lichtjaar afstand is
Cen A het op
vier na helderste sterrenstelsel aan de hemel.
De verwrongen vorm van Cen A is het gevolg van een
botsing en versmelting van een elliptisch
stelsel met een spiraalstelsel.
In zijn actieve
kern gaat een supermassief zwart gat schuil met een massa van circa
55 miljoen maal die van onze Zon.
Dit centrale zwarte gat schiet een snelle
jet
(straalstroom) de ruimte in die zichtbaar is in zowel
radiogolven als
röntgenstraling.
Filamenten van die jet zijn hier linkboven in rode tinten zichtbaar.
Recente waarnemingen door de Event
Horizon Telescope tonen een verheldering langs alleen de randen van de
jet.
De oorzaak is vooralsnog onbekend en een actief onderwerp van onderzoek.