Astronomy Picture of the Day   [in Dutch]

Ontdek het heelal! (of: [in English])   Elke dag wordt een andere afbeelding of foto van ons fascinerende heelal onder de aandacht gebracht
met een bijbehorende korte uitleg geschreven door een sterrenkundige.

4 Mei 2023

Zie Uitleg. Door op de
   afbeelding te klikken laadt u de versie met de hoogst beschikbare
   resolutie.

Sterrenstelsel, Jet, en een Beroemd Zwart Gat

Credit: NASA, JPL-Caltech, Event Horizon Telescope Samenwerkingsverband

Uitleg: Het heldere elliptische sterrenstelsel Messier 87 (M 87) herbergt het supermassieve zwarte gat waarvan de schaduw in 2017 werd vastgelegd met behulp van de Event Horizon Telescope — effectief de eerste afbeelding die ooit van een zwart gat werd gemaakt. M 87, een reusachtig sterrenstelsel op ongeveer 55 miljoen lichtjaar afstand in de Virgo Cluster van melkwegstelsels, is het grote stelsel dat in deze met behulp van de Spitzer Ruimtetelescoop gemaakte infraroodafbeelding in blauwe tinten verschijnt. Hoewel M 87 grotendeels structuurloos lijkt, toont de Spitzer afbeelding details in de jets die met relativitistische snelheden uit het centrale gebied van dit stelsel schieten. Deze straalstromen, uitvergroot in de inlas rechtsboven, zijn duizenden lichtjaren lang. De helderder jet (rechts) wijst min of meer in onze richting. In tegenovergestelde richting doet de schok als gevolg van de anderszins onzichtbare, van ons af wijzende jet een zwakkere boog van materie oplichten. In de inlas rechtsonder is de historische afbeelding van de schaduw van het zwarte gat weergegeven, alsook de context daarvan in het centrum van het reusachtige stelsel en de relativistische jets. Het supermassieve zwarte gat omringd door daar naar toe vallende materie blijft onopgelost in de Spitzer afbeelding, maar is de bron van de enorme energie waarmee de relativistische jets uit het centrum van het actieve stelsel M 87 worden geschoten. De Event Horizon Telescope afbeelding van M 87 werd onlangs met nieuwe technieken herbewerkt, waarbij een scherper uitzicht op het beroemde supermassieve zwarte gat werd verkregen.