Astronomy Picture of the Day

Ontdek het heelal! (of: ) Elke dag wordt een andere afbeelding of foto van ons fascinerende heelal onder de aandacht gebracht met een bijbehorende korte uitleg geschreven door een sterrenkundige.

17 Oktober 2005

Korte-duur Gammaflits Gelokaliseerd
Illustratie Credit: Dana Berry, NASA

Uitleg: Waardoor worden gammaflitsen veroorzaakt? Vanaf hun ontdekking meer dan 30 jaar geleden, is dit meest energetische type ontploffing waarvan we weten in het heelal een compleet raadsel. Maar het lijkt er nu op dat ze op meer dan één manier kunnen worden veroorzaakt. Lange-duur gammaflitsen (GRBs) heeft men de afgelopen paar jaar kunnen lokaliseren in blauwe gebieden in melkwegstelsels, waar veel sterren worden gevormd, op grote afstanden in het heelal. In dergelijke gebieden ontploffen vaak massieve jonge sterren die het einde van hun korte leven hebben bereikt. Sterrenkundigen brengen deze lange-duur gammaflitsen, met een duur van seconden tot minuten, daarom in verband met een type ontploffing die waarschijnlijk vrij gewoon is voor jonge extreem massieve sterren. In de afgelopen paar maanden, heeft men eindelijk ook kunnen bepalen waar de korte-duur gammaflitsen vandaan komen, en dat blijkt in verschillende soorten gebieden binnen melkwegstelsels te zijn — niet alleen stervormende gebieden met jonge, blauwe, massieve sterren. Veel sterrenkundigen vermoeden daarom nu dat korte-duur gammaflitsen, die typisch minder dan een seconde duren, het gevolg zijn van een heel ander proces dan de lange-duur gammaflitsen. Volgens een populair model ontstaat een korte-duur gammaflits wanneer een neutronenster op óf een andere neutronenster, óf een zwart gat botst. Dergelijke botsingen kunnen plaatsvinden lang nadat een gebied opgehouden is sterren te vormen, en lang na de laatste ademtocht van de blauwe heldere sterren. In de bovenstaande illustratie is de laatste benadering afgebeeld van twee compacte neutronensterren — een doodsspiraal die wellicht eindigt met een korte-duur gammaflits.